Oestrogeendominantie

Hormoonbalans

Oestrogeendominantie is een hormonale disbalans waar heel veel vrouwen mee te maken hebben. (Over mannen en oestrogeen gaan we het ook hebben!) Bij een groot deel van de vrouwen die ik in mijn praktijk zie, komt deze disbalans naar voren als veroorzaker van de belangrijkste klachten. 

En omdat we in Nederland nu eenmaal ‘niet mogen klagen’ en van ons verwacht wordt dat we de hele maand stabiel zijn en kunnen presteren, als werknemer, sporter, moeder, partner… voelen veel vrouwen zich alleen en niet serieus genomen. 

Eerst even een korte uitleg:

Het is belangrijk dat oestrogeen en progesteron in een bepaalde verhouding in je lichaam effectief aanwezig zijn. Als dat niet zo is, merk je dat aan klachten rondom je menstruatie: hevig bloedverlies, pijnlijke borsten, PMS, migraine. Vaak zie je het ook aan je lichaam: er is vaak sprake van cellulitis, en vet sla je vooral op in je bovenbenen en billen. Andere klachten die hiermee in verband worden gebracht zijn endometriose en een afwijkend uitstrijkje.

Je kunt aan de pil gaan om de maand door te komen, een dieet proberen om slankere benen en billen te krijgen, en pijnstillers slikken als de migraine zich weer aandient; als je de oorzaak niet aanpakt dan zullen deze klachten niet verdwijnen maar alleen onderdrukt worden. En als je dan in de overgang raakt, kun je verwachten dat klachten als opvliegers en stemmingswisselingen ook heviger aanwezig zijn dan nodig is. 

Oorzaak

De oorzaak van deze disbalans komt enerzijds door een te laag progesteron (door stress bijvoorbeeld, maar ook door het afnemen van progesteron vanaf je 38e ongeveer) en anderzijds door een te hoog oestrogeengehalte. Naast dat onze lichaamseigen oestrogeen te hoog kan zijn of niet goed afgebroken wordt door de lever, krijgen we ook nogal wat xeno- of fyto-oestrogenen binnen. 

En aangezien er zoveel mensen zoveel met stress te maken hebben, en onze cosmetica- en voedingsindustrie zich niet bezig houdt met onze gezondheid, is het logisch dat zoveel mensen met deze klachten te maken krijgen.

Oestrogeen

Oestrogeen is een belangrijk hormoon dat voornamelijk betrokken is bij de vrouwelijke cyclus. Het bevordert de groei van het baarmoederslijmvlies, verbetert collageen en de vochtbalans van de huid, heeft invloed op het vrijgeven van serotonine (ons gelukshormoon), op het geheugen en de concentratie, op het libido en het ontwikkelen van vrouwelijke kenmerken in de puberteit. Een tekort aan oestrogeen is dus niet wenselijk. Maar een te hoog oestrogeen, in verhouding tot progesteron, kan voor vervelende klachten zorgen.

Een te hoog oestrogeen kan ontstaan door:
👉🏻omzetting van testosteron in oestrogeen, wat gebeurt in vetweefsel. Bij mensen met overgewicht is de kans dus groter dat er sprake is van oestrogeendominantie.
👉🏻fyto-oestrogenen: dit is een natuurlijke vorm van oestrogeen en deze vinden we voornamelijk in soja. Als we horen dat melk/zuivel niet zo goed voor de mens is, schakelen veel mensen over op sojamelk. Sojabonen zijn vaak genetisch gemanipuleerd dus ik blijf er sowieso liever van af. Maar naast een mogelijke voedselallergie kan soja ook een verhoging van de oestrogeenlevels als gevolg hebben. Kies dus liever voor havermelk dan voor sojamelk en laat sojabonen ook liever uit je menu. 
👉🏻xeno-oestrogenen: chemische hormoonverstorende stoffen die zich in het lichaam gedragen als oestrogeen. Een groot probleem in onze maatschappij. Schoonmaakmiddelen, cosmetica, eten en drinken uit plastic of blik, bekertjes uit de koffie-automaat, bestrijdingsmiddelen, synthetische kleding… dingen waarmee we dagelijks in aanraking komen die een hormoonverstorende invloed hebben in ons lichaam. Ga eens na met hoeveel van bovenstaande producten jij dagelijks in aanraking komt? 

Naast een verhoging van oestrogeen kan een verkeerde afbraak hiervan ook bijdragen aan oestrogeendominantie. De lever breekt oestrogeen af via verschillende ‘routes’. Hierbij ontstaan drie verschillende vormen van oestrogeen, voordat deze het lichaam verlaten. Ook hier is de verhouding tussen deze vormen belangrijk. Een verkeerde verhouding kan bijdragen aan oestrogeendominantie.

In dit geval is het belangrijk om veel groenten te eten (500 gr per dag), voornamelijk koolsoorten, en de lever te ondersteunen. 


Progesteron

Een laatste mogelijke oorzaak van oestrogeendominantie is een relatief lage progesteronspiegel. Deze neemt af vanaf de leeftijd van 38 jaar gemiddeld, en is nodig voor de aanmaak van cortisol. Als je veel stress ervaart, zal je progesteron dus worden aangesproken en ‘leeggetrokken’ om het stresshormoon cortisol aan te kunnen maken. Overleven gaat nou eenmaal altijd voor. Het aanpakken van stress is dus ook heel belangrijk in dit geval.

De pil

Als je klachten hebt die te maken hebben met oestrogeendominantie, wordt je al snel naar De Pil verwezen. Heuse symptoombestrijding. Voor veel vrouwen is het natuurlijk een grote opluchting als de klachten verminderen of verdwijnen, maar de pil is niet onschuldig. En de oorzaak van je klachten verdwijnt er niet mee!
Ik heb zelf ook een groot deel van mijn leven de pil geslikt. Was elke 3 weken aan de beurt en lekte altijd door. Dus ik ervaarde het als een zegen. Maar als ik toen wist wat ik nu weet… dan had ik er wat aan kunnen doen. 

Helaas zijn we gewend dat overal een quick fix voor is en willen we onze leefstijl niet aanpassen om onze gezondheid te beïnvloeden. Dat is teveel moeite en kost teveel geld. Onze gezondheid moet ten eerste vergoed worden en ten tweede snel gefixt kunnen worden een pilletje of zalfje. Vooral het laten staan van de dingen die ons zo’n fijn gevoel geven is voor veel mensen ontzettend lastig. En daarnaast weten we vaak ook helemaal niet dat er andere mogelijkheden zijn! In de reguliere zorg gaat het altijd om de symptomen en het middeltje dat daarbij ‘helpt’, in plaats van een holistische kijk en aanpak.

Het gebeurt steeds vaker dat meisjes met bepaalde klachten al jong aan de pil beginnen en daardoor hun hele leven een risico op (borst-) kanker opbouwen, terwijl intussen een vitamine B12 tekort wordt gecreëerd. En als ze stoppen met de pil omdat ze zwanger willen worden keren de klachten nog heviger terug dan voorheen.

Iets om mee te nemen in je overwegingen?

Mannen 

Mannen en oestrogeen. Twee woorden die we niet zo vaak in een zin gebruiken. Maar ook bij mannen kan er sprake zijn van te hoge oestrogeengehaltes. Je kunt het zien: borstvorming bij mannen is een duidelijk teken. En dan niet de goed getrainde borstspieren, maar de borstvorming die je vaak ziet bij mannen die ook flink wat buikvet hebben. 
In buikvet bevindt zich namelijk een stofje (aromatase), dat testosteron omzet in oestrogeen. Gaat dus niet alleen ten koste van je mannelijke hormonen, maar ook bevordert het de vrouwelijke hormonen. 

Als ik in de zomer op het strand of in het zwembad om me heen kijk, wordt meteen duidelijk dat deze hormonale disbalans bij mannen geen uitzondering meer is…

En ook hier is wat aan te doen. Krachttraining, goede nachtrust, bier (en andere alcohol) laten staan, en stressbeperking. 
Welke man gaat deze uitdaging aan?

Meer informatie?
Bekijk de pagina over hormoonbalans of neem contact met me op.

Vitaliteitscentrum Utrecht