Hoe verdraaien we informatie…

Slechte journalistiek
Afgelopen weekend stond onderstaand bericht in de Volkskrant. Door dit soort ondiepe verhaaltjes waarin maar de helft van de zaak belicht wordt kunnen mensen die graag gezond willen leven nou de weg kwijt raken. Dit soort artikelen heeft helaas vaak veel invloed. Mensen die weten waar ik mee bezig ben, komen dan naar me toe en vertellen dat ze iets hebben gelezen… Ik krijg altijd de neiging om me te verdedigen en probeer dat meestal juist niet te doen. Maar hieronder zal ik even (cursief) de nuance aangeven. Ze hadden het ook anders kunnen schrijven. Net zo makkelijk.

Waarom is kruidenthee niet gezond?

Vijf vragen over Richtlijnen Gezondheidsraad

De nieuwe voedingsrichtlijnen riepen veel lezersvragen op. Emeritus-hoogleraar voeding en gezondheid Frans Kok (Wageningen Universiteit) en hoogleraar Jaap Seidell (VU), tevens lid van de Gezondheidsraad, beantwoorden de meest gestelde.

Door: Ellen de Visser 7 november 2015, 02:00

Zwarte en groene thee zijn gezond, waarom kruidenthee niet?
Zwarte en groene thee verlagen de bloeddruk en dat gezondheidseffect is vermoedelijk te herleiden naar flavonoïden, bioactieve stoffen in de theeplant. Kruidenthee is in feite geen thee, maar een aftreksel van kruiden of planten in heet water, zeggen Kok en Seidell. Voordeel van kruidenthee: er zit geen cafeïne in en in thee wel. Een mens kan per dag ongeveer 400 milligram cafeïne hebben, dat is 10 koppen zwarte thee per dag of 5 koppen (filter)koffie. Naar de effecten van kruidenthee is geen onderzoek gedaan.

Ik haal hieruit niet dat kruidenthee niet gezond is. Jij wel? Dat er geen onderzoek naar gedaan is betekent niet dat het ongezond is. Dat het niet de bloeddruk verlaagt betekent ook niet dat het ongezond is. Het is niet zo dat kruidenthee de bloeddruk verhoogt!
In kruidenthee zitten meestal kruiden waarvan de werking bekend is en die we ook gebruiken in de keuken.
Caffeine en theine maken je energiek als je moe bent en eigenlijk beter kunt rusten. Ze verhogen de stresshormonen en belasten de bijnieren. Dus koffie en zwarte thee kun je beter laten staan.

Is verse jus net zo slecht als cola?
Fruitsuikers hebben ten onrechte een gezond imago. Suiker is suiker

De Gezondheidsraad heeft geen onderzoek gedaan naar vers vruchtensap, alleen naar sap uit een pak, waar suiker aan is toegevoegd. Toch zit ook in een glas vers geperste sinaasappelsap net zoveel suiker als in een glas cola. Fruitsuikers hebben ten onrechte een gezond imago. Suiker is suiker, ongeacht de bron, en het lichaam gaat daar hetzelfde mee om, legt Kok uit. Maar dat maakt jus d’orange niet even ongezond als cola, want in de jus zitten ook vezels en vitamines.

Bijzondere redeneringen hier. De suiker in cola is zodanig bewerkt dat je lichaam het niet meer als natuurlijke suiker herkent. Daarom wordt het opgeslagen als vet. De suikers in vers vruchtensap hebben inderdaad effect op je bloedsuikerspiegel maar zitten nog in hun natuurlijke samenstelling in het sap en je lichaam herkent het daarom als zodanig en weet hoe het verwerkt moet worden, en kan het omzetten in energie.
Ze vergeten hier even erbij te vermelden dat er aan cola ook nog allerlei andere zoetstoffen en chemische troep is toegevoegd, waardoor cola vele malen ongezonder is om te drinken dan jus d’orange. En koolzuur, waardoor je lichaam verzuurt, wat weer vele gezondheids-problemen op kan leveren.

Wie ’s morgens geen haast heeft, kan beter een sinaasappel pellen dan uitpersen. Omdat je dan alle vezels opeet en niet de helft in de sapcentrifuge laat zitten. Omdat de vrucht, mede daardoor, sneller verzadigt dan het glas sap. En omdat voor een glas jus vaak meer sinaasappels nodig zijn waardoor je veel suiker binnen krijgt.

De suiker uit de jus komt in luttele seconden in de maag en bereikt heel snel het bloed. Dat leidt tot een piek aan insuline, de stof die de suikerspiegel in het bloed verlaagt, legt Seidell uit. Eet je de vrucht, dan wordt de suiker geleidelijk aan opgenomen en dat is gezonder. Dat is geen reden om het dagelijks glas verse sinaasappelsap af te schaffen. Insulinepieken zijn ongezond maar dan vooral als ze door de dag heen steeds opnieuw optreden, door in korte tijd veel suiker te eten.

Mogen we nou wel of geen alcohol?
Nederland kent sinds deze week de strengste alcoholrichtlijnen van Europa, zegt Kok. Zelfs in de recente Amerikaanse voedingsrichtlijnen staat dat matig alcoholgebruik kan bijdragen aan een gezonde leefstijl.

Het is een verwarrende boodschap in het rapport: een glas alcohol per dag verlaagt het risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, maar geen alcohol is toch beter. Seidell verduidelijkt: de gezondheidseffecten van alcohol zijn zo klein dat geheelonthouders niet omwille van hun gezondheid aan de drank moeten gaan. Maar je hoeft ook niet te stoppen als je graag een glas wijn lust.

Alleen niet de dagelijkse dosis opsparen, waarschuwt Kok, en in het weekeinde zeven glazen achter elkaar drinken. Dan krijg je in korte tijd veel schadelijke stoffen binnen en dat is slecht voor de lever. Om die reden is drinken bij de maaltijd beter, zegt Seidell, omdat je dan vaak kleine slokjes neemt.

Alcohol is sowieso slecht voor de lever, ook in kleine hoeveelheden. Maar als je verder gezond leeft en je lever functioneert optimaal, kun je inderdaad prima af en toe wat alchohol verwerken.

Telt pindakaas ook mee als noten?
In pinda’s zitten gunstige vetzuren, voedingsstoffen en vezels. Pindakaas bestaat voor 85 procent uit pinda’s maar aan het broodbeleg wordt ook vet, olie, zout en vaak suiker toegevoegd. Dat maakt de pindakaas minder gezond dan ongezouten pinda’s. Pindakaas bevat ook veel calorieën, zegt Seidell, en je eet er, omdat het smeuïg is gemaakt, makkelijker te veel van dan van verse pinda’s.

Pinda’s hebben vaak een allergene werking en zijn meestal gebrand waardoor ze geoxideerd vet bevatten. En dat zorgt voor schade aan je lichaam en veroudering.

Kun je gezond en ongezond tegen elkaar wegstrepen? Als je alle adviezen volgt, mag je er dan bij een zondigen?
De adviezen van de Gezondheidsraad fungeren niet als de tien geboden, zegt Seidell. De gezondheidseffecten van voedingsmiddelen zijn maar heel klein, legt hij uit.

De schadelijke effecten van voedingsmiddelen kunnen heel groot zijn, en tekorten kunnen ook ernstige gevolgen hebben.

Alle voedingsadviezen bij elkaar opgeteld, kunnen de kans op ziekte enigszins verlagen en dat varieert dan ook nog per persoon. ‘Als je op bepaalde fronten de richtlijnen iets minder strikt volgt, betekent dat nog niet dat je meteen ongezond bezig bent’, zegt Kok. ‘Zoek de balans.’

Als je alle adviezen strikt volgt, ben je niet gezond bezig, zeg ik! Maar balans is altijd goed.

Het advies over matig zoutgebruik is al nauwelijks op te volgen, denkt hij, omdat de voedingsindustrie nog steeds veel zout aan producten toevoegt.

Klopt! Als je dus geen bewerkte voeding meer koopt en lekker zonder pakjes en zakjes aan de gang gaat, kun je daar juist prima mee uit de voeten!

Vitaliteitscentrum Utrecht